بررسی برخی از آثار محیط‌زیستی نبکای گونه کلیر Capparis decidua)) در منطقه جاسک

در اکوسیستم‌های مناطق خشک و نیمه‌خشک گیاهان پایا موانعی طبیعی هستند که سبب کاهش سرعت باد، انباشته شدن ماسه‌های بادی و تشکیل نبکا می‌شوند. این مطالعه که در رویشگاه کلیر (Capparis decidua) در بندر جاسک انجام گرفت، به بررسی برخی از آثار محیط‌زیستی نبکا می‌پردازد. به‌منظور تعیین دانه‌بندی رسوبات نبکا و میزان ریزگردهای آن، از روش الک خشک و نرم‌افزارGR graph استفاده شد. دانه‌بندی ذرات خاک به‌خصوص ذرات با قطر میانه کمتر از 100 میکرون به‌دقت اندازه‌گیری شد. به‌منظور بررسی کیفیت خاک، ویژگی‌های فیزیکی و شیمیایی آن در نبکا و بین نبکاها با هم مقایسه شد. جهت نشان دادن نقش نبکای کلیر در تثبیت خاک، حجم نبکا از نرم‌افزار Surfer 9محاسبه و جهت بررسی اثر نبکا در تنوع گونه‌ای، تعداد گونه‌های مستقر شده بر روی نبکا و تراکم آنها اندازه‌گیری شد. نتایج حاصل از اندازه‌گیری قطر ذرات نشان داد که به‌طور متوسط 50/3±38/12 درصد از وزن هر نبکا را ریزگردها تشکیل می‌دهد. میزان مواد آلی و رطوبت در نبکاها در مقایسه با فضای بین نبکاها، به‌طور معنی‌داری بیشتر بود. نتایج حاصل از حجم به‌دست آمده توسط نرم‌افزار Surfer 9 نیز نشان داد که هر درخت می‌تواند به‌طور متوسط، حجمی حدود 13 مترمکعب از رسوب‌ها را در اطراف خود تثبیت کند. بررسی تنوع گونه‌ای نشان داد که با افزایش حجم نبکاها، تعداد گونه‌ها و تراکم آن‌ها افزایش یافت و دارای ضریب همبستگی معنی‌دار (001/0p<) است که این به‌وضوح نقش نبکا را در تنوع گونه‌ای نشان داد. با توجه به نقش نبکاها در جذب ریزگردها، افزایش تنوع گونه‌ای، تثبیت و نگهداری حجم زیادی از خاک، شناسایی گونه‌های سازگار و بردبار به‌منظور تولید و تکثیر آنها در مناطق فرسایش‌خیز یا در مسیر کانال‌های طوفان باد می‌تواند نقش مهمی در محیط‌زیست ایفا نمایند.